Waarom Minder Meer Is: Degrowth voor een Duurzame Toekomst

Duurzame energie wordt vaak gepresenteerd als dé oplossing voor de klimaatcrisis. Zonne- en windenergie hebben de potentie om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen drastisch te verminderen. Echter, de productie van duurzame energie vraagt ook grondstoffen van de planeet. In een systeem die blijft groeien zal de vraag naar energie blijven stijgen door de toenemende consumptie waardoor de limieten van de grondstoffen van onze planeet alsnog overschreden zullen worden, zelfs wanneer die energie schoon is.

Degrowth biedt een ander perspectief: in plaats van alleen te focussen op het vergroten van de productie en overstappen op hernieuwbare energiebronnen, stelt het voor dat we onze totale energieconsumptie verkleinen. Het draait niet alleen om efficiënter worden, maar ook om de totale energievraag te verminderen zodat er minder grondstoffen nodig zijn voor de productie van hernieuwbare energie. Technologische innovaties zijn essentieel, maar een echt duurzame toekomst vraagt ook om een cultuurverandering – waarin we beseffen dat minder vaak meer is.

Bron: Organisatie Duurzame Energie, 2022

Overheden en beleidsmakers kunnen een sleutelrol spelen in het sturen van de economie richting duurzaamheid. Er zijn al verschillende beleidsvoorstellen in omloop die de principes van degrowth kunnen ondersteunen. Ten eerste door de belastingen op consumptie van niet-duurzame producten te verhogen, waardoor consumenten worden gestimuleerd om duurzamere keuzes te maken. Dit kan bijvoorbeeld door hoge belastingen op plastic en fossiele brandstoffen in te voeren, terwijl duurzame alternatieven worden gesubsidieerd.

Een tweede degrowth idee op het gebied van beleid is het verkorten van de werkweek. Minder werken betekent minder produceren, wat leidt tot minder consumptie. hiervan is het promoten van energiezuinige leefstijlen, zoals het verkorten van werkdagen, autoloze zones en het bevorderen van gedeelde infrastructuren zoals openbaar vervoer en gemeenschappelijke werkruimtes. Het concept van minder werken ondersteund het behalen van het doel van de energietransitie, namelijk als men minder werkt zal er minder energie verbruikt worden. Dit maakt het mogelijk om een wereld te creëren waarin hernieuwbare energie voldoende is om in onze basisbehoeften te voorzien Dit kan worden gekoppeld aan het idee van een universeel basisinkomen, waardoor mensen voldoende financiële zekerheid hebben om niet langer afhankelijk te zijn van continue economische groei voor hun levensonderhoud.

Het derde beleidsvoorstel is het stimuleren van de lokale economieën. Door lokale voedselproductie, kleinschalige duurzame landbouw en lokale energievoorziening kunnen gemeenschappen minder afhankelijk maken van internationale handel en transport, wat de ecologische voetafdruk aanzienlijk vermindert. Overheden kunnen beleid invoeren dat deze zelfvoorzienende gemeenschappen ondersteunt, bijvoorbeeld door subsidies te verstrekken aan lokale boeren of duurzame energieprojecten.

Degrowth is een radicaal maar noodzakelijk antwoord op de uitdagingen van onze tijd. Het biedt ons een kans om de manier waarop we naar groei en consumptie kijken fundamenteel te veranderen. Door onze energiebehoeften te verlagen, minder te produceren en te consumeren en door beleid in te voeren die deze aspecten ondersteunt, kunnen we een duurzame wereld realiseren. Degrowth en duurzaamheid gaan hand in hand als we een wereld willen creëren waarin mens en planeet in balans zijn.

Auteur: Stijn van der Erf, Project- en Beleidsmedewerker Duurzaamheid